Jumat, 20 Januari 2012

TEMBANG MACAPAT (ZUMR5OTUN)

TEMBANG MACAPAT JAWA
MijilPoma kaki padha dipun eling
Ing pitutur ingong
Sira uga satriya arane
Kudu anteng jatmika ing budi
Ruruh sarta wasis
Samubarang tanduk

SinomNulada laku utama
Tumraping wong tanah Jawi
Wong Agung ing Ngeksianda
Panembahan Senapati
Kepati amarsudi
Sudaning hawa lan nenpsu
Pinesu tapa brata
Tanapi ing siyang ratri
Amemangun karyenak tyas ing sasama

Kinanthi
Saranane wong yun luhung
Betah tapa kurang guling
Elinga solah jatmika
Yen wicara kudu manis
Murih sengseming sasama
Samaning manungsa sami

Dhandanggula
Lamun sira anggeguru kaki
Amiliha manungsa kang nyata
Ingkang becik martabate
Sarta kang wruh ing hukum
Kang ngibadah lan kang wirangi
Sokur oleh wong tapa
Ingkang wus amungkul
Tan mikir pawewehing lyan
Iku pantes sira guranana kaki
Sartane kawruh ana

Asmaradana
Aja turu sore kaki
Ana dewa nganglang jagal
Nyangking bokor kencanane
Isine donga tetulak
Sandang kalawan pangan
Yaiku bageyanipun
Wong melek sabar narima

Gambuh
Aja nganti kabanjur
Barang polah kang nora jujur
Yen kabanjur sayekti kojur tan becik
Becik ngupayaa iku
Pitutur ingkang sayektos

Maskumambang
Maratani mring anak putu ing wuri
Den padha prayitna
Ajana kang kuma wani
Mring biyung tanapi bapa

Durma
Ingkang eling iku ngeling ana marang
Sanak kadang kang lali
Den nedya raharja
Mangkono tindak ira
Yen tan nggugu iya uwis
Teka meneng amung aja sok ngrasani

PangkurSekar pangkur kang winarna
Lelabuhan kang kanggo wong ngaurip
Ala lan becik puniku
Prayoga kawruh ana
Adat waton punika dipun kadulu
Miwah ingkang tata krama
Den kaesthi siyang ratri

Megatruh
Para janma sajroning jaman pakewuh
Kasudra nira andadi
Dahurune saya ndarung
Keh tyas mirong murang margi
Kasetyan wus nora katon

Pocung
Ngelmu iku kalakone kanthi laku
Lekase lawankas
Tegese kas nyantosani
Setya budya pangekese dur angkara
YUDHISTIRA(sari aditya 9f)
Dalam pewayangan jawa lebih sering dikenal dengan Puntadewa, merupakan putra pertamapandawa yang memiliki sifat paling Jujur. dalam kisahnya Dia diceritakan tidak pernah berbohong selama hidupnya. Dia juga disebut Satria dari Amarta. Yudisthira adalah pemegang hak waris tahta Hastinapura yang sesungguhnya, karena ayahnya Pandu menitipkan Hastinapura kepada Destarata adiknya yang juga merupakan ayah para Korawa.
Namun karena ketamakan Korawa, Pandawa menjadi teraniaya dan sering ditipu.







BIMA
Dalam pewayangan jawa Werkudara atau Bimasena, merupakan putra kedua Pandawa yang paling perkasa dan pemberani, tempramental namun mencintai kebenaran, ia dikenal denganGada Rujakpolo sebagai senjatanya yang paling terkenal. Werkudara adalah satria dari Jodiphati, wilayah dari Amarta.
Dia menganggap semua orang sama derajadnya, sehingga dalam cerita pewayangan jawa, dia tidak pernah bicara dalam Bahasa Krama Inggil (bahasa jawa yang nilai rasanya paling halus) juga tidak pernah duduk ketika berbicara dengan orang lain.
sifat khasnya yang lain, dia tidak suka berbasa-basi dalam berbicara, tanpa tading aling-aling dan tidak pernah menelan kembali ludahnya sendiri.






ARJUNA
dikenal juga dengan nama Janaka atau Permadi, diceritakan memiliki wajah yang rupawan, romantis, dan pecinta ulung dengan panah pasopati sebagai senjatanya. dalam berbagai kisah roman masa kini, kisah arjuna banyak dijadikan inspirasi percintaan para sastrawan. Janaka merupakan Satria dari Madukara.
Arjuna memiliki banyak istri, yang paling terkenal adalah Sembadradan Srikandi.
Sembadra memiliki sifat yang lembut, lemah gemulai, anggun dan santun. sedangkan Srikandi memiliki sifat lincah, enerjik, bahkan ikut bertempur di Baratayudha bahu-membahu bersama suaminya. maka dalam masyarakat masa kini wanita karir dengan segudang prestasi sering dikiaskan dengan Srikandi istri sang Arjuna.
Meskipun tampan dan rupawan, Arjuna merupakan kesatria tanpa tanding, selalu menang dalam setiap pertempuran. untuk itu dia juga pernah dijuluki Wijaya yang berarti tidak pernah kalah.

dan yang terakhir adalah si kembar Nakula dan Sadewa merupakan saudara tiri dari ketiga pandawa sebelumnya.


NAKULA
mempunyai watak setia, taat, belas kasih, tahu membalas budi dan dapat menyimpan rahasia. dia memiliki kelebihan dalam ilmu pengobatan.
dikisahkan dia memiliki ingatan yang tidak terbatas, sehingga dapat mengingat semua hal yang pernah ia alami.

 Sejarah Pandawa Lima(sari aditya)

Kisah pewayangan merupakan kisah legendaris bagi masyarakat hindu. Di india maupun di Indonesia semasa nusantara dibawah jaman kerajaan hindu kisah tersebut mengakar dalam cerita rakyat, juga berkembang menjadi budaya di masyarakat nusantara. Seperti kitab Bharatayudha karangan Mpu Sedah dan Mpu Panuluh. kisah2 tersebut kemudian berakulturasi dengan kebudayaan jawa, dan diceritakan kembali dalam kisah pewayangan, meskipun mengalami sedikit perbedaan. Cerita filosofi wayang yang merupakan budaya hindu tersebut mulai menjadi filosofi jawa, yang digelar dalam acara2 penting pada masyarakat jawa.

Pada masa kecilku, masih banyak sekali pertunjukan wayang digelar untuk merayakan upacara khitanan, perkawinan, ulang tahun instansi, atau pesta adat jawa. namun saat ini  kebudayaan wayang sudahmulai tergradasi dengan  budaya modern.  Bioskop, Televisi, Playstation,  dan berbagai teknologi baru, telah menggantikan hiburan massal seperti pertunjukan wayang.
Budaya wayang dekat dengan masa kecilku, membuat kisah filosofisnya masih melekat dalam benakku.

Pada tanggal 7 November 2003, wayang dianugerahi oleh UNESCO sebagai karya kebudayaan yang mengagumkan dalam bidang cerita narasi dan warisan yang indah dan sangat berharga(Masterpiece of Oral and Intangible Heritage of Humanity).

Kisah Baratayudha, sebuah kisah pertempuran antara bala Pandawa dan Kurawa di Kurusetra, meninggalkan sepenggal legenda heroik yang sarrat makna.

Pandawa yang merupakan Putra Pandu, terdiri dari 5 orang kesatria yang melambangkan kebaikan dan 5 sifat kesempurnaan manusia (khususnya pria).

Rabu, 18 Januari 2012

zumratun

TEMBUNG LINGGA
1. Panulise tembung lingga ora kena ngrangkep aksara , kayata :
fan  s}[z[z  b}[zos\  Xri
dahana  srengenge  brengos  leri
Ora kena katulis :
fhan  s}=[z[z  b}[zos\  X/ri
Sing nyebal  :   tnV     (tannya)
Manawa katulis  tv,  pakecapane wanda ing ngarep  (wandane wiwitan) mesthi
banjur kliru jejeg , sing benere kudu diwaca miring.
2. Endi sing kudu katulis nganggo pepet-layar , lan endi kang katulis nganggo keret ?
a. Mung wanda wekasaning lingga kang katulis nganggo pepet – layar 
wfe/  bene/  snTe/  XmPe/  sege/
wader  bener  santer  lemper  seger
b. Kang dudu wanda wekasaning lingga kang katulis ngango keret , ora kena
nganggo pepet layar
p}lu  g}m  k}teg\ t}b=  p}kutut\
prelu  grema  kreteg  trebang prekutut
c. Wandane tembung manca kang dicethakake , senajan dudu wanda wekasaning
lingga, katulis nganggo pepet-layar , kayata :
pe/bn\   asline  : verband
pe/gf]i=   asline  : vergadering
gupe/[mn\   asline : Gouvernement
d. Purwane lingga kang katulis mung nganggo layarbae (ora nganggo pepet-layar ,
ora nganggo keret ), kayata : w/t  k/n  s/t  w/n  f/m
warta  karna  sarta  warna  darma
3. Manawa nunggal tembung, pasangan   ca    ,  ja   ora kena katulis ana ing sangisore
aksara na, kudu mnganggo ana sangisore aksara  nya  , kayata :
lvCip\  [m[vC=  bvJ|/  kvCi=
lancip   menceng  banjur   kancing
kevC|/  XvC_   [sLo[vJ/o  gvJil\
kencur   lenceng  slonjor   ganjil
Titikane nunggal tembung utawa ora , bisane katon Manawa katulis ing aksara Latin.
a. Nunggal tembung, yen katulis nganggo aksara Latin nunggalsagandhengan,
kayata :
jvJi  jivJit\  pvCi   [lo[vJ=o
janji  jinjit   panci   lonjong
Manawa aksara sesigegeing wanda kang ngarep kudu dipangku uga kudu aksara nya  dudu
aksara    na   
av\[jlog\   anjlog
[aov\cL=    onclang
[mv\cL[mv\[cL  mencla-mencle
kiv\[cL=okiv\[cL=o  kinclong-kinclong
b. Ora nunggal tembung, yen katulis nganggo aksara Latin ora nunggal
sagandhengan, kayata :
jznCipi/.   Jangan cipir
pknJ=ki]k\,  pakan jangkrik
pznNnC|cu/.   Panganan cucur 4. Wanda kang mawa panjingan la , kang mawa sandhangan cakra utawa kang mawa
sandhangan keret, ora kena kaulur didadekake rong wanda, kayata :
bLefug\  ku]puk\  k}teg\
bledug   krupuk   kreteg
ci]wis\  [sLo[vJ/o  s}gep\
criwis   slonjor   sregep
mung yen ana perlune, kayata tumrap ing tembang , dienggo ngganepi guru wilanganing
gatraning tembang, kena kaulur dadi :
bXdug\  krupuk\  kxteg\
baledug  karupuk  kareteg
criwis\  s[lo[vj/o sxgep\
cariwis   salonjor  saregep
5. Wandane tembung kang mawa sandhangan pengkal , ora kena kaulur didadekake rong
wanda , sanajan tumrap ing tembang:
sef-   lg-   kf-
sedya   lagya   kadya
bg-   set-
bagya   setya
Ora kena kaulur mangkene :
sefiy  lgiy  kfiy
sediya   lagiya   kadiya
bgiy  setiy
bagiya   setiya
6. Aksara Jawa ora kena nganti sungsun telu, mundhak ngebakebaki papan, mulane
pasangan kang dumunung ana ing sangisoe aksara, ora kena ditrapi panjingan la utawa
panjingan wa  (wa gembung) Tuladhane :
am\bles\  jum\bL_  gem\bÓ|k\
ambles    jumbleng  gembluk mzn\kWci   ank\kW[lon\
mangan kwaci   anak kwalon
Tumrap pasangan kang katulis jejer karo aksara kang dipasangi, ora ana pekewuhe ditrapi
panjingan la utawa panjingan wa  (wa gembung ). Tuladhane, kayata :
cumPÓ|   tumPLk\   kemPÓ|=kemPLu=
cumplung  tumplak   kemplung kemplung
vemPÓ|k\  mnukSWri   pe[nDokSWs
nyempluk  manuk swari   pendhok swasa
Cathetan :
Tembung kang mawa wanda panjingan wa (wa gembung ), wanda iku kena diulur
didadekake rong wanda, kajaba tembung kang mung sawanda. Tuladhane, kayata :
kWci   kW[lon\   sW/g kena diulur dadi :
kuwci   kuw[lon\   suw/g
Nanging   fWi    ora kena kaulur dadi  :  fuwi.
Apa tulisan ing ngisor iki bener ?
AmBÃh  amBÃ/   amBÃu/   [go[mBÃok\
Ambyah  ambyar  ambyur  gombyok
Bener. Tulisan ing dhuwur iku ora ana aksara kang sungsun telu, sabab pengkal iku dudu
aksara, nanging sandhangan, kalebu sandhangan wyanjana.
7. Tembung manca kang wandane wekasan menga lan legena aswara miring, wanda iku
kudu katulis mawa wignyan. Tuladhane :
Ap+i]kh   E[roph   A[mrikh
Afrika    Eropa    Amerika
Cathetan :  Tembung “wathathitha” (tembung pangungun kata seru)) Manawa iku dianggep tembung
manca (saka basa apa ?) kudu katulis aksara Jawa  : wqhqiqh.. Nanging yen iku tembung
Jawa (Tembung Jawa kang muncul anyar-anyaran), katulis tanpa wignyan, mangkene :
wqqiq.
8. Tembung lingga 3 wanda :
a. Yen kabeh wandane menga , wanda kapindho lan katelu legena , sanajan
pakecapane wanda kapisan mawa pepet, panulise tanpa pepet. Tuladhane :
sgr  fnw   wtr  ktr
sagara   danawa  watara   katara
b. Yen wandane kapisan lan kapindho menga legena, wandane kapisan sigeg aksara
irung lan pakecapane mawa pepet, panulise wanda kapisan uga mawa pepet
benFr  kevCn  temBg  b_gl
bendara  kencana  tembaga  benggala
Sing nyebal : pnDw.
Katulis  pnDw    sabab tembung iku ateges  put][n%nÕ|      . Yen Katulis 
penDw    banjur ateges  put][n%enÕ|         mangka ora ana paraga
wayang kang jenenge  %enÕ|    
c. Tembung lingga 3 wanda liya-liyane , panulise wandane kapisan mawa pepet
utawa ora miturut pakecapane . Tuladhane :
s=sr  X[nTr  lmPit  cemPurit\
sangsara lentera   lampita  cempurit
d. Tembung manca 3 wanda kang wis rumasuk dadi tembung Jawa , panulise lan
pakecapane miturut kedaling swarane ilat Jawa . msK[p   Asline  : maatschapij
grsi   Asline  : garage
bgsi   Asline  : bagage
9. Tembung lingga 3 wanda sing kramane mung ganti swarane sawanda utawa rong wanda
, panulise wandane kapisan ing tembunge krama padha karo wandane kapisan ing
tembunge ngoko.
wtwis\  wtr  temBgi  temBg
watawis  watara   tembagi  tembaga
mnwi   mnw   sgnTen\  sgr
manawi  manawa  saganten  sagara
10. Panulise tembung yogyaswara , tembunge sing ngarep karo sing buri mung beda
wandane wekasan. Tuladhane :
bqrbqri  rsekSrsekSi  ApSrApSri
bathara-bathari  raseksa-raseksi  apsara-apsari
11. Wandane tembung kang kaprungu mawa aksara  wa   sanajan mung mandaswara ,
aksara wa iku kudu ditulis , kayata :
buwn  kuws  suwr   ku[wni
buwana  kuwasa  suwara   kuweni
kuwt\  luwk\  ruwef\  [gow=
kuwat   luwak   ruwed   gowang
12. Wandane tembung kang kaprungu mawa aksara  ya   sanajan mung mandaswara ,
aksara  ya iku kudu ditulis, kayata :
rupiyh   siy=   c]i[yos\  [by
rupiyah   siyang   criyos   beya [r[yog\   [k[yok\  si[yos\
reyog    keyok   siyos
TEMBUNG DWI PURWA
Yen puwaning lionggane awujud aksara legena, dadine dwipurwa wandane kapiosan lan
kapndho  uga awujud aksara legena, kayata :
lr   ->  llra  jk   -> jjk
by   -> bby  pti   -> ppti
fn   -> ffn   bvu   -> bbvu
Dwipurwa, ejaan aksara Latin karo aksara Jawa beda. Panulise Latin tembuing-tembung ing
dhuwur iku wandane kapisan nganggo “e”, mangkene :
Lelara  Jejaka  bebaya  pepati  dedana  bebanyu
Sandhangan swara katut ing dwipurwa, kajaba taling tarung palsu, kayata :
liru  liliru  telu   tetelu
liru  leliru   telu   tetelu
[tl  [t[tl  [kon=  [ko[kon
Tela   tetela   konang   kekonang
suguh   susuguh  silih   sisilih
suguh   sesuguh  silih   sesilih Sing nyebal :  p]ikS  pp]ikS
Taling tarung palsu ora katut ing dwipurwa, kayata :
[tomB  t[tomB  [m=os  m[m=os
Tamba   tetamba  mangsa  memangsa
[gonf  g[gonf  [t=og  t[t=og
Ganda   geganda  tangga   tetangga
Sandhangan wyanjana ora katut ing dwipurwa, kayata :
tu]k   tutu]k  k]ms\  kk]ms\
truka   tetruka   kramas   kekramas
[k]o[d=o  [ko[k]o[d=ozn\
Krodhong  kekrodhongan
Sandhangan panyigeging wanda ora katut dwipurwa
w/t   ww/t  lu=guh  lulu=guhan\
warta   wewarta  lungguh  lelungguhan
li=gih  lili=gihan\ w/ni   ww/ni
linggih   lelinggihan  warni   wewarni
aksara  sesigeg  ora katut ing dwipurwa, kayata :
linTu   lilinTtu  lvCu/  llvCu/
lintu   lelintu   lancur   lelancur
XmBut\  XXmBut\  gu]mBul\  gugu]mBulLn\
Lembut  lelembut  grumbul  gegrumbulan
lumBn\  lulumBn\  pipinD  pipinDn\
lumban  lelumban  pindha  pepindhan TEMBUNG DWILINGGA
1. Sadurunge  ngandharake tembung dwilingga, luwih dhisik panitra nedya mratelakake
“sastralaku” , Jawa kuna  “ çastralampah”
Apa ta sastra laku utawa çastra lampah iku ?
Sastra laku (çastralampah ) iku carane maca utawa carane ngucapake tembung apurwa
aksara  ha   kang dumunung ing saburine tembung kang wandane wekasan sigeg, sarana
ha iku diucapake kaya aksara sesigeging wanda iku ; kajaba yen sesigege iku aksara  ka .
Tuladhane , kayata :
Panulise :
mznHpem\   wisHfus\  axpHufn\
Pamacane kudu miturut sastra laku :
nznNpem\   wisSfus\  axpPufn\
Ing basa Jawa kuna ora mung pamacane bae sing kudu miturut çastralampah , uga
panulise. Tuladhane , pethikan saka layang Bharatayuddha karangane Empu Sedah :
aXpikzumh     (kaca 8) , yen katulis Latin : Halep ikang umah  = endahing omahe,
endahing kedhatone.
kfi[nt]ni[zogrpuh    (kaca 9 ) Yen katulis Latin : Kadi netra ning ogha rapuh =
kaya mripate wong kang nandhang susah dening lara asmara.
2. Saiki ngrembug bab sing pokok, yaiku tembung dwilingga .
a. Tembung dwilingga ora kena katulis nganggo angka 2, kayata :
XmuXmu  xpet>pet\  XzukLezuk\
Ora  kena  :    Xmu
2
 ,     xpet\
2
  ,  Xzuk\
2
b. Tembung dwilingga kang linggane apurwa  ha  lan wandane wekasan sigeg
saliyane  k   pamcane mituirut sastralaku nanging panulise ora. Panulise  :
alunHlun\agulHgul\ai=gilHi=gil\[a=g[lH=gl\
aicipHicip\aili/aili/,a=g=a=g=.
Pamacane : 
alunNlun\agulLgul\ai=gilLi=gil\[a=g[lL=gl\aicipPi
cip\ aili/rili/,a=g=z=g=
Ora kena diwaca :
apikKpik\[an[kKnk\[asu[kKsuk\,
Lemu-lemu, repet-repet, lenguk-lengu.
Alun-alun, agul-agul, inggil-inggil, engal-enggal, icip-icip, ilir-ilir,anggang-anggang.
Apik-apik, enak-enak, esuk-esuk.
BAB   23    TEMBUNG JAMBORAN
1. Tembung jamboran  (camboran )tugel utawa jamboran wancahan panulise padha karo
pakecapane, kayata :
[kWXm\  fub=  k[kK=o  [kozel\
Kwelem  dubang kakkong  kongel
2. Tembung jamboran wuutuh , yen tembunge ngarep wandane wekasan sigeg saliyane  
ka   tembunge sing buri apurwa aksara  ha    pamacane miturut sastra laku , nanging
panulise ora.
Panulise :
kemB=asem\  aur=ayu  aymHls\
 anDpH[s/o
Pamacane : kemB=zsem\  aur=zyu  aymMls\
 anDpH[s/o
kembang-asem urang-ayu  ayam-alas 
 andhap-asor
3. Tembung jamboran wutuh liyane, panulise padha karo pamacane , kayata :
ngsri,  kuputru=  guruwil=zn\ sputLemh
naga-sari  kupu tarung  guru-wilangan  saput-lemah
gugu/gunu=
gugur-gunung

aksara jawa (zumratun nikmah)

Minggu, 15 Januari 2012

CERITA RAMAYANA (NOOR KHOIRUNNISA 9F)

Prabu Dasarata dari Ayodhya

Wiracarita Ramayana menceritakan kisah Sang Rama yang memerintah di Kerajaan Kosala, di sebelah utara Sungai Gangga, ibukotanya Ayodhya. Sebelumnya diawali dengan kisah Prabu Dasarata yang memiliki tiga permaisuri, yaitu: Kosalya, Kekayi, dan Sumitra. Dari Dewi Kosalya, lahirlah Sang Rama. Dari Dewi Kekayi, lahirlah Sang Bharata. Dari Dewi Sumitra, lahirlah putera kembar, bernama Lakshmana dan Satrugna. Keempat pangeran tersebut sangat gagah dan mahir bersenjata.
Pada suatu hari, Rsi Wiswamitra meminta bantuan Sang Rama untuk melindungi pertapaan di tengah hutan dari gangguan para rakshasa. Setelah berunding dengan Prabu Dasarata, Rsi Wiswamitra dan Sang Rama berangkat ke tengah hutan diiringi Sang Lakshmana. Selama perjalanannya, Sang Rama dan Lakshmana diberi ilmu kerohanian dari Rsi Wiswamitra. Mereka juga tak henti-hentinya membunuh para rakshasa yang mengganggu upacara para Rsi. Ketika mereka melewati Mithila, Sang Rama mengikuti sayembara yang diadakan Prabu Janaka. Ia berhasil memenangkan sayembara dan berhak meminang Dewi Sita, puteri Prabu Janaka. Dengan membawa Dewi Sita, Rama dan Lakshmana kembali pulang ke Ayodhya.
Prabu Dasarata yang sudah tua, ingin menyerahkan tahta kepada Rama. Atas permohonan Dewi Kekayi, Sang Prabu dengan berat hati menyerahkan tahta kepada Bharata sedangkan Rama harus meninggalkan kerajaan selama 14 tahun. Bharata menginginkan Rama sebagai penerus tahta, namun Rama menolak dan menginginkan hidup di hutan bersama istrinya dan Lakshmana. Akhirnya Bharata memerintah Kerajaan Kosala atas nama Sang Rama.

[sunting] Rama hidup di hutan

Dalam masa pengasingannya di hutan, Rama dan Lakshmana bertemu dengan berbagai raksasa, termasuk Surpanaka. Karena Surpanaka bernafsu dengan Rama dan Lakshmana, hidungnya terluka oleh pedang Lakshmana. Surpanaka mengadu kepada Rawana bahwa ia dianiyaya. Rawana menjadi marah dan berniat membalas dendam. Ia menuju ke tempat Rama dan Lakshmana kemudian dengan tipu muslihat, ia menculik Sinta, istri Sang Rama. Dalam usaha penculikannya, Jatayu berusaha menolong namun tidak berhasil sehingga ia gugur.
Rama yang mengetahui istrinya diculik mencari Rawana ke Kerajaan Alengka atas petunjuk Jatayu. Dalam perjalanan, ia bertemu dengan Sugriwa, Sang Raja Kiskindha. Atas bantuan Sang Rama, Sugriwa berhasil merebut kerajaan dari kekuasaan kakaknya, Subali. Untuk membalas jasa, Sugriwa bersekutu dengan Sang Rama untuk menggempur Alengka. Dengan dibantu Hanuman dan ribuan wanara, mereka menyeberangi lautan dan menggempur Alengka.

Rama menggempur Rawana

Rawana yang tahu kerajaannya diserbu, mengutus para sekutunya termasuk puteranya – Indrajit – untuk menggempur Rama. Nasihat Wibisana (adiknya) diabaikan dan ia malah diusir. Akhirnya Wibisana memihak Rama. Indrajit melepas senjata nagapasa dan memperoleh kemenangan, namun tidak lama. Ia gugur di tangan Lakshmana. Setelah sekutu dan para patihnya gugur satu persatu, Rawana tampil ke muka dan pertarungan berlangsung sengit. Dengan senjata panah Brahmāstra yang sakti, Rawana gugur sebagai ksatria.
Setelah Rawana gugur, tahta Kerajaan Alengka diserahkan kepada Wibisana. Sita kembali ke pangkuan Rama setelah kesuciannya diuji. Rama, Sita, dan Lakshmana pulang ke Ayodhya dengan selamat. Hanuman menyerahkan dirinya bulat-bulat untuk mengabdi kepada Rama. Ketika sampai di Ayodhya, Bharata menyambut mereka dengan takzim dan menyerahkan tahta kepada Rama.

Sabtu, 14 Januari 2012

contoh pidato adat jawa (eka suci fadilah)

MENDEM ARI-ARI

ASSALAMUALAIKUM W.R.W.B
        Ingkang kinurmatan ibu Sri Hartati minangka guru pengampu bahasa Jawa. Lan rencang-rencang sedaya Ingkang tansah kula tresnani.
        Sumangga sesarengan kula derekake minangka puja lan puji syukur kehadirat Allah SWT, amargi saking keagunganipun kita saged berkumpul ing mriki ingkang sehat wal a’fiat.
        Ingkang teng mriki kula bade cariosaken tata cara adat jawa ing kadipaten Pati. Salah sijine mendem ari-ari. Ari-ari bisa metu sawise bayi lahir saking kandunganipun ibu.
        Sawise ari-ari metu banjur dikumbah supaya tansah resik saka genin. Ari-ari kala wau dilebokaken ing guci kang digawe saking lemah tur diwenehi kembang. Guci menika dideleh ing pinggir utawa mburi omah lan diwenehi lampu. Sakelilinge guci wau diwenehi pager.
        Cekap semanten rumiyin carios kula, menawi wonten kalepatan kula nyuwun pangapunten.
WASSALAMUALAIKUM W.R.W.B

contoh pidato cerita pengalaman ( eka suci fadilah)


Ass.wr.wb.
Nuwun, kula nuwun         
         
          Ingkang tansah kanurmatan guru pengampu Bahasa Jawa inggih punika BU. Sri Hartati lan rencang-rencang sedaya ingkang tansah kula tresnani. Ingkang tengmriki kula bade carios ngenani pengalaman pribadi kula.
           Dinten minggu kala wingi, kula Rika lan Rohman kesah nitih sepeda. Kula budal saking dalem  watara jam 06.00 enjing. Rika, Rohman uga kula  sami nitih  sepeda gunung piyambak-piyambak. Nitih sepeda inggih  saged kalebu olahraga. Malah saged uga kangge ganti senam kesegaran jasmani.
          Sekedap-sekedap aku, Rika, Rohman lan aku nyekakak ngguyu nurut dalan, amargi kula sakanca sami ndamel cerita lucu-lucu.
          Sunare srengenge sampun ngraos anget. Teng margi katah tiang sami nitih sepeda ugi wonten ingkang mlampah-mlampah ugi mlajeng-mlajeng enjing.
          Kula Rika lan Rohman terus nitih pit alon-alon.mboten kerasa jebul sampun tebih, Rika banjur ngajak leren dhisik. Karo lungguhan kula age-age ngombe. Keleresan kula mbekto toyo saking griya. Sesampune nginum, awak dadi seger. Rasa ngelak ilang sanalika. kula sakanca banjur muter pit seperlu budal  menyang omah.
          Wasono cekap semanten rumiyin carios kula. Menawi wonten kalepatan kula nyuwun pangapunten.

 Nuwun, matur nuwun    
 Wass.wr.wb 

CONTOH GEGURITAN (EKA SUCI FADILAH)


BUDAL SEKOLAH

Srengenge wis sumunar                     
Ayam jago wis kluruk

      Enjing-enjing
      Kula lan tencang-rencang
      Sampun budal sekolah
      Kangge menuntut ilmu

            Ingkang saged dados rencang-rencang kang berguna
            Kita sesarengan kados sekolah ingkang sae
            Lan sinau ingkang sregep


CONTOH PAWARTA (EKA SUCI FADILAH)




Hari, tanggal   :Jum’at, 4 Februari 2011
Setasiun TV    :TVB
Jam tayang      : Jam tayang    :12.00



Pawarta
            Niki inggih punika dinten terakhir Ultimatum Mubarak. Sampun 2 dinten perang krikil antawis masa anti Mubarak kalihan pelindung Mubarak. Di tuduh tiang-tiang saking pelindung Mubarak di paringi nyatra suapan. Lan rombongan evakuasi tahap 2 bade dateng ingkang Bandara Soekarno-Hatta siang niki. Mboten saking warga Indonesia sedaya ingkang kepingin kesah saking Mesir, nanging warga Mesir sami mawon berusaha supaya saget kesah saking Mesir.



Tanggapan
            Kula miturut sedih kalihan kejadian niki, lan semoga sedaya warga Indonesia ingkang tesih teng Mesir saget kesah teng Indonesia sedaya. Amargi ancaman kaselamatan warga Indonesia.

                                               

CERITA WAYANG (EKA SUCI FADILAH)


PUNTADEWA


            Puntadewa iku putra mbarep Prabu  Pandhudewanata. Raja Negara Astina  kaliyan Dewi kunti. Puntadewa kalebu pandawa lima, yaiku Puntadewa, Werkudara, Ajuna, Nakula, Sadewa,. Dheweke titisan Bhatara Darma. Watake yaiku sabar, iklas, tekun ngibadahe, lan samsaya tumindak adil lan jujur.

            Garwa prameswarinePrabu Puntadewa iku mung siji, Dewi Drupadi, putrine Prabu Drupada, Ratu ing Negara Pancala utawa Cempala. Karo Dewi Drupadi banjur peputra sij aran Pancawala.

            Ing pakeliran pusakane kang asring dadi kembang lambe dhalang yaiku Jimat Kalimasada Pustaka Jamus. Ana uga Payung Kyai Tunggulnaga lan Tombak tumbak Kyai Karawelang, lan sangsangan robyong (tilarane Prabu Yudhistira, ratu Mertani)  kang  dayane, menawa Puntadewa nesu lan  astane nganthi nyeggol kalung  iki, sanalika sarirane salin wujud dadi brahala utawa buta kang gedhene sagunung anakan  kanthu kulit  putih kang apraceka Dewa Amral utawa Dewa Mambang. Ana ing perang Bharatayuda, Prabu Puntadewa tampil dadi senapati perang pandawa lan bisa mateni Prabu Salya, raja negara Mandaraka.

            Ing pungkasaning crita, Puntadewa munggah swarga bareng karo sedulur -sedulure. Puntadewa bareng karo asune moksa sing pungkasan. Tinimbang Pandhawa liyane, raja iki luwih resik atine. Ora kumalungkung, ora sok kuwasa, jujur, lan ngugemi agama kanthi ngati-ati.

            Ing sorga, Puntadewa ora trima amarga sedulur-sedulure padha mlebu neraka. Dheweke njaluk supaya melu mlebu neraka. Kamangka, para Kurawa malah enak-enak ana surga. Jebul kuwi mung sawetara. Pandhawa kudu nglebur dosa dhisik sawetara banjur mlebu surga. Dene Kurawa bisa ngrasaake endahing surga amarga ana sawetara kabecikan, nanging ora akeh. Sawise Kurawa ngrasakake sorga banjur dileboake ana ing neraka.     


Jumat, 13 Januari 2012

PANTUN JAWA {SARI ADITYA 9F}



Awan-awan mangan gethuk
bubar mangan kok ngantuk
saben dina sangu rantangan
isine rantang katon methuthuk
Aku pancen bubar mangan
ning ora mangan gethuk

Bude teko nggowo bolu…
Ngakune joko anake telu
mangan jadah, enteke telu
najan simbah, adhi kelasmu

Tuku gabah ning Semarang
Gabah garing sekepelan
Ra Masalah wedhok lanang
Sing penting duwe bolongan

Numpak sedhan nganggo blangkon
angkutan umum dadi becax
mbiyen premium saiki pertamax
wong luwe ora kongang ngadeg

soal kanggo kelas VII {zumratun nikmah 9f.}

LATIHAN SOAL BAHASA JAWA KANGGO SMP KELAS VII
I. Wenehana tandha () ing salah sijining aksara a, b, c utawa d ing lembar wangsulan kang cumawis!
Maca
Wacan 1
LELARA
Dening Suci Hadi Suwita
Teka tanpa taha-taha,
satus dalane,
sewu jalarane,
saleksa jeneng memala,
nadyan kaduwa tetep meksa,
nlusup selaning lena,
sok nglayang liwat mega meksa,
malang kadhak nantang kang tan kawagang,
slulup lelumban ing peranganing raga,
lelara raga pengkuh datan karasa,
mudha prakosa lelara datan temama,
bayi cilik ringkih lelara ngungkih-ungkih,
tuwa nglungka lelara teka kuwasa,
jroning raga perang tandhing rebut daging,
bala getih isih kabantu tamba linuwih,
ati wani tan jirih,
nyenyuwun Gusti Maha Asih,
mung loro butulane,
mari apa mati.
1. Kepriye tekaning lelara iku ?
a. nadyan kaduwa tetep meksa
b. tanpa taha-taha
c. nglayang liwat mega
d. nlusup selaning lena
2. Mudha prakosa lelara datan temama. Tembung datan tegesipun … .
a. bisa
b. ora
c. kuwat
d. rekasa
3. Manut geguritan ing ndhuwur, ana pira jeneng lelara iku?
a. satus
b. sewu
c. sayuta
d. saleksa
Wacan 2
TEMBANG MIJIL
Dedalane wong kang dadi murid,
kudu andhap asor,
wani ngalah luhur wekasane,
aja seneng duwe watak serik,
bapang den simpangi,
ana catur mungkur.
4. Tembang mijil ing ndhuwur kang guru wilangan lan guru lagune 10 e dumunung ing gatra … .
a. 1
b. 3
c. 4
d. 6
5. Guru wilangan lan guru lagune gatra 5 tembang mijil iku … .
a. 10 i
b. 10 u
c. 6 u
d. 6 i
6. Tembang mijil iku ana pirang gatra?
a. 5
b. 6
c. 7
d. 8
7. Ana catur mungkur tegesipun … .
a. Akeh alesan nanging gelem nindakake.
b. Guneman waton metu tanpa dipikir dhisik.
c. Ora gelem ngrungokake rerasan kang ora becik.
d. Nacad sejatine melik.
8. ?ffimurif|Ñfus}gepSinau. Tulisan jawa iku manawa katulis latin … .
a. Dadia murid kang sregep sinau.
b. Dadi murid sregep sinau.
c. Dadi murid kudu sregep sinau.
d. Dadi murid iku kudu sregep sinau.
9. ?tuku[kWnilim. Tulisan aksara jawa iku manawa katulis latin kang bener … .
a. Tuku kweni lima.
b. Tuku kwali lima
c. Nuku kweni lima.
d. Nuku kwali lima.
10. ?sÓ|mnsÓ|munsLmet, Tulisan aksara jawa iku manawa katulis latin ... .
a. Sluman, slumun, selamet.
b. Sluman, slumun, slamet.
c. Sluman slumun selamet.
d. Saluman, salumun, selamet.
Wacan 3
TRADHISI RASULAN
Tradhisi rasulan utawa bersih desa utawa merti dhusun nganti tekan saiki isih tetep dilestarekake dening masyarakat ing Gunungkidul. Adicara kasebut diadani saben taun sepisan, sabubare mangsa panen. Rerangken acara rasulan ana kang diadani sacara gedhen-gedhenan, ana uga kang mung prasaja. Kang baku wus kacakup kabutuhan utawa perlune. Maneka warna kesenian tradhisional lumrahe digelarake ing adicara rasulan mau. Ing antarane Reyog, Dhogeran, Jathilan, Wayang Kulit, Campursari, Kethoprak lan liya liyane.
Masyarakat tumplek bleg, melu ambyur ngregengake rasulan. Sawernane jinis panganan melu dicawisake kanggo ngramekake tumekane acara rasulan ing desane dhewe-dhewe. Rasulan iku ditindakake duwe ancas minangka sarana caos atur panuwun marang Gusti Kang Maha Kuwasa, amarga sasuwene setahun kepungkur wus diparingi kasarasan, keslametan, rejeki sarta diparingi asil panen kang murakabi.
11. Andharan ing ngisor iki kang minangka underaning rembug paragraf 1 wacan 2 ing ndhuwur ... .
a. Tradhisi rasulan nganti tekan saiki isih tetep dilestarekake masyarakat Gunungkidul.
b. Adicara Rasulan diadani ing saben taun sepisan sabubare mangsa panen.
c. Rerangken adicara Rasulan diadani kanthi cara gedhen-gedhenan.
d. Maneka warna kesenian tradhisional digelar ing adicara rasulan.
12. Rerangken adiacara rasulan ana kang diadani sacara gedhen-gedhenan, ana uga kang mung prasaja. Tembung prasaja tegese ...
a. katon moncer
b. apa anane
c. katon gayeng
d. guyub rukun
13. Manut wacan ing ndhuwur, kapan adicara rasulan ditindakake?
a. Ing saben taun.
b. Saben taun sepisan.
c. Saben taun sepisan sabubare panen.
d. Saben taun sepisan nalika panen.
14. Apa ancas tujuwane tradhisi rasulan ditindakake?
a. Atur panuwun marang Gusti kang Maha Kuwasa supaya tansah diparingi kasarasan, keslametan lan rejeki.
b. Atur panuwun marang Gusti kang Maha Kuwasa supaya taun ngarep diparingi panen kang luwih murakabi .
c. Atur panuwun marang Gusti kang Maha Kuwasa supaya taun ngarep diparingi kasarasan, keslametan, rejeki lan panen kang murakabi.
d. Atur panuwun marang Gusti Kang Maha Kuwasa amarga setahun kepungkur wis diparingi kasarasan, keslametan, rejeki lan panen kang murakabi.
15. Cangkriman-cangkriman ing ngisor iki kang awujud pepindahan(emper-emperan ) yaiku ... .
a. Sega sekepel dirubung tinggi.
b. Wong wudunen iku sugih pari.
c. Lawa lima, kalong telu ana pira?
d. Wis gedhe kok ngguyu tuwa.
Wacan 4
POCUNG
Bapak pucung renteng-renteng kaya kalung,
dawa kaya ula,
pencokanmu wesi miring,
sing disaba sipucung mung turut kutha.
16. Tembang pocung iku katitik isine kalebu cangkriman. Apa batangane cangkriman iku?
a. sepur
b. salak
c. nanas
d. gajah
17. Purwakanthi iku dibutuhake ing sajrone gawe geguritan utawa tembang. Ukara-ukara ing ngisor iki kang migunakake purwakanthi guru basa/lumaksita yaiku ... .
a. Asung bekti, bektine kawula marang Gusti.
b. Ruruh, rereh, ririh ing wewarah.
c. Wong bungah sok nemu susah.
d. Kudu sregep sinau, sapa sing kepengin maju.
18. Pratelan-pratelan ing ngisor iki kang migunakake purwakanthi guru sastra yaiku ... .
a. Inggah inggih nanging ora kepanggih.
b. Yitna yuwana lena kena.
c. Lamun wonten cicir cewet kuciwanipun, kula nyuwun pangaksama.
d. Tuwas sayah ora paedah.
19. Tarna saiki uripe kepenak, kabeh kabutuhane wis dicukupi maratuwane, omah digawekake, kendaraan ditukokake, gaweyan wis digoleke , bebasane … .
a. Sembur-sembur adas siram-siram bayem.
b. Kejugrugan gunung menyan.
c. Kakudhung walulang macan.
d. Nglungguhi klasa gumelar.
20. Dewi anggone maca geguritan pancen apik tenan, pocapane cetha, las-lasan, ora gumremeng tur kendel. Maca gegurutan kaya Dewi iku ateges nggatekake ... .
a. wirasa
b. wiraga
c. wicara
d. wirama
21. Sanajan Doni anggone maca geguritan cetha pocapane, nanging dheweke ora nggatekake isine geguritan/ora dirasakake jroning ati. Geguritan kang isine susah malah diwaca karo mesam-mesem. Anggone maca geguritan Doni iku ateges ora nggatekake ... .
a. wirama
b. wicara
c. wirasa
d. wiraga
22. ?[fonitzi,afusfnFnbnJ|/m=ktSe[kolh. Tulisan aksara jawa menika menawi kaserat latin ... .
a. Doni tangi adus dandan, banjur mangkat sekolah.
b. Doni tangi, adus, dandan, banjur mangkat sekolah.
c. Doni tangi, adus, dandan banjur mangkat sekolah.
d. Doni tangi adus dandan banjur mangkat sekolah.
Nulis
23. Tembung-tembung ing ngisor iki kang kalebu tembung camboran yaiku ... .
a. raja brana, bala pecah, gulu banyak
b. wanasaba, sapa aruh, naga sari
c. mata kebo, mata sapi, gilir gumanti
d. sayuk rukun, akal budi, bibit kawit
24. Ukara-ukara ing ngisor iki kang migunakake tembung camboran yaiku ... .
a. Karo sedulur iku sing guyub rukun, aja mung tukaran wae.
b. Rukune kaya mimi lan mintuna.
c. Sanajan pinter dheweke tetep andhap asor.
d. Ibu mundhut semar mendem kanggo arisan mengko bengi.
25. Ukara-ukara ing ngisor iki kang migunakake tembung kosok balen yaiku ... .
a. Gedhe cilik, lanang wadon, tuwa enom kabeh padha nonton reyog ing Bale Desa.
b. Tarmi iku bocahe ayu tur pinter tata krama.
c. Aku ora ngerti bibit kawite prakara iku.
d. Ulah raga iku bisa ndadekake awak tansah bagas waras.
26. Ukara-ukara ing ngisor iki kang migunakake tembung khusus yaiku ... .
a. Yen nyabrang dalan gedhe kudu ngawasake kiwa tengen akeh kendaraan!
b. Ing Gembiraloka ana macan tutul.
c. Saben esuk ana wong dodol janganan.
d. Mangan woh-wohan njalari badan sehat.
27.
1. Wedang jeruk bisa nambani lara watuk.
2. Akeh wit-witan kang padha rubuh kena angin puting beliung.
3. Aja mangan pelem mentah, wetengmu bisa mules!
4. Akeh wong padha mudik numpak sepedha motor.
5. Jaman saiki akeh banget jenenge lelara iku.
Ukara-ukara ing ndhuwur kang migunakake tembung umum ukara ... .
a. 2,4
b. 1,3
c. 3,5
d. 2,5
28. Minggu kepungkur Pak Lurah sakulawarga tindak Jakarta. Miturut surasane ukara iku kalebu ukara apa ?
a. ukara pitakon
b. ukara pangajak
c. ukara pamenging
d. ukara carita
1. Mangga dipunentosi ngriki kemawon!
2. Buku kuwi tatanen maneh sing rapi!
3. Ora pareng rame simbah lagi sare!
4. Mangkata saiki wae supaya ora telad!
5. Ayo padha matur Pak Guru saiki wae!
29.
Ukara-ukara ing ndhuwur kang kalebu ukara pangajak yaiku ... .
a. 1,3
b. 4,3
c. 1,5
d. 5,2
30. Uikara-ukara ing ngisor iki mujudake ukara pitakon yaiku ... .
a. Wacanen resep saka Pak Dhoter iku!
b. Sapa nandur bakal ngundhuh.
c. Apa kang dadi gegayuhanmu muga-muga bisa kasembadan.
d. Apa kang njalari lara demam berdarah iku?
31. Saiki umurku 10 taun. Ukara iku manawa katulis nganggo aksara jawa kang bener ...
a. ?saikiaumu/ku;40;taun,
b. ?saikiaumu/ku;30;taun,
c. ?saikiaumu/ku;20;taun,
d. ?saikiaumu/ku;10;taun,*
32. Warga masyarakat padha sayuk ... ndadani dalan kang rusak. Tembung kang trep kanggo ngganepi ukara iku ... .
a. rukun
b. guyub
c. kridha
d. karsa
33. Ukara-ukara ing ngisor iki migunakake tembung saroja, kejaba ... .
a. Tindak-tanduke Suti pancen apik banget.
b. Tata krama iku kudu lumrah kanggo sapa wae.
c. Muga-muga ora ana godha rencana.
d. Aku wingi mangan randha royal entek papat.
34. Anak kudu bekti marang wong tuwa. Apa dasanamane tembung anak?
a. tanaya, yoga, siwi, sunu
b. rama, sudarma, sudarmi, yayah
c. biyang, indhung, rena, wibi
d. dwija, muni, resi, wiku
Wacan 5
...................................................................................
Sekar wus sumawur,
ing puncaking arga,
raga bakal sirna,
sukma nuju kaendahan agung,
mendhung gumantung ing lawang,
sumilak,
...................................................................................
35. Tembung arga ing pethilan geguritan iku kalebu dasanamane tembung ... .
a. lintang
b. angin
c. gunung
d. bumi
36. Sukma nuju kaendahan agung. Apa tegese tembung Sukma ing pethilan geguritan iku?
a. angga
b. nyawa
c. sarira
d. awak
37. Ukara-ukara ing ngisor iki kang migunakake seselanan um yaiku ... .
a. Dadi bocah aja sok kumawani marang wong tuwa.
b. Para mudha ageng sanget sumbang surungipun tumrap kemajenganing bangsa.
c. Anggonmu mrene numpak apa?
d. Dadi wong iku aja gumedhe, mundhak disengiti kanca
38.
1. Dheweke pancen bocah wadon sing kumayu dhewe ing kelas VIII A.
2. Degan krambil kae pancen kumeruk.
3. Peleme wis rumujak.
4. Kabeh padha gumuyu nalika nonton dagelan ing televisi.
5. Bocah sing kuminter didohi kanca.
Seselan um ing ukara-ukara ndhuwur kang teges ”duwe panganggep” yaiku ... .
a. 1,5
b. 2,5
c. 2,3
d. 1,4
39. Ukara-ukara ing ngisor iki endi kang migunakake seselan er?
a. Ing alun-laun saiki ana kerameyan.
b. Yen disawang saka Pathuk lampu-lampu ing Ngayogyakarta pating kerelip.
c. Aku ora ngerti tenan perkara iku.
d. Anggone nandur jati ing perengen sisih kidul.
40. Ukara ing ngisor iki kang migunakake seselan el dumunung ing ukara ... .
a. Aja mung mangan wae, awakmu wis kelemon!
b. Lampu kae yen disawang saka kadohan mung katon kelap-kelip.
c. Pasar malem ing alun-alun kae lampune pating gelebyar.
d. Yen didukani Bapak adhiku mripate mung kelap-kelop.
41. Tuladhane ukara sambawa kang nduweni teges upama yaiku ... .
a. Mangkata esuk mau, aku ana kancane.
b. Mangkata saiki, mundhak telad!
c. Wis enggal mangkata, ora susah ngenteni aku!
d. Mangkata ta wae, aja mangu-mangu kaya ngono iku!
42. Ukara sambawa kang nduweni teges sanajan dumunung ing ukara ... .
a. Pintera ya ngger sekolahmu, kareben kasembadan apa kang dadi gegayuhanmu!
b. Pintera dheweke ora umuk marang kanca-kancane.
c. Lulusa ya ujianku kanthi biji sing apik!
d. Lulusa ngono, wong tuwaku seneng banget.
43. Ukara-ukara carita ing ngisor iki kang nggambarake kahanan kang wis mesthi ... .
a. Kang ngagem bathik kae dudu Bapak Kepala Sekolah.
b. Aku ora percaya yen dheweke ora lulus ujian.
c. Adohe anggone mlaku wingi kira-kira 5 km.
d. Kang nggawa Bausastra jawa pancen aku.
44. Ukara-ukara ing ngisor iki ukara carita kang nggambarake kahanan kang durung cetha, kejaba ... .
a. Bapak anggone rawuh mbok menawa mengko sore.
b. Saiki kira-kira jam 11.00 WIB.
c. Pakdhe dina iki mesthi rawuh mrene.
d. Yen ora kleru sesuk dina Selasa.
45. Lho kok njanur gunung, kadingaren panjenengan mampir, ana prelu apa? Njanur gunung karepe ... .
a. pareden
b. duren
c. aren
d. wijen
II. Wangsulana pitakonan-pitakonan ing ngisor iki kanthi cekak aos!
Maca
46. Golekana tegese bebasan ing ngisor iki!
a. Rebut balung tanpa isi.
b. Nabok nyilih tangan.
47. Apa cangkrimane kanthi batangan/bedhekan ing ngisor iki?
a. andha
b. geni
48. Tulisan aksara jawa ing ngisor iki tulisen latin!
?sepiai=pm]ihr[mai=g[w.
Nulis
49. Gawea ukara nganggo basa krama migunakake tembung homonim ing ngisor iki!
mundhut kang tegese: 1. tuku
2. njupuk
50. Ukara ing ngisor iki tulisen ngango aksara jawa!
Sing sapa goroh growah.

Kamis, 12 Januari 2012

Rumah joglo { qoirunnisa 9f}

Rumah Joglo (Yogyakarta)

Oleh Dewi I

Rumah bagi orang Jawa merupakan patokan tentramnya suatu keluarga, sebab dengan sudah mampu memiliki rumah, keluarga tersebut sudah merasa tenang, tidak harus nyewa atau ngindung (numpang).

Rumah-rumah yang ada di daerah perkotaan sangat padat, sehingga hampir tidak ada batas atau garis pemisah antara rumah satu dengan lainnya. Berbeda dengan rumah-rumah yang ada di daerah pedesaan, yang penduduknya masih memiliki pekarangan cukup luas, maka batas antar rumah sangat jelas, misalnya dibatasi pagar, pohon atau tanaman. Dahulu hanya orang yang tergolong dan terpandang dalam masyarakatlah, yang dapat membangun rumah joglo yang besar dan megah. Berbeda dengan orang biasa, pada umumnya mereka membangun rumah setengah permanen, atau rumah bentuk kampung ata rumah limasan sederhana. Perbedaan dari sebutan rumah itu dilihat dari atapnya dan kelengkapan ruangan dalam satu rumah. Tapi sekarang Rumah Joglo sudah dapat dibuat oleh golongan manapun asalkan cukup biayanya.

Bentuk Rumah
Orang Jawa menyebut rumah omah yang berarti tempat tinggal. Bentuknya empat persegi panjang atau bujur sangkar. Bentuk rumah joglo merupakan bentuk rumah tradisional Jawa yang paling sempurna. Bangunan ini memiliki bentuk dan teknik pembuatan tinggi, sehingga tampak sangat megah dan artistik. Keistimewaan rumah joglo terletak pada empat soko guru yang menyangga blandar tumpang sari. Kemudian bagian kerangka yang disebut brunjung yaitu bagian atas keempat soko guru atau tiang utama sampai bubungan yang disebut molo atau suwunan. Oleh karenanya rumah joglo banyak membutuhkan kayu sebagai bahan bangunannya.

Rumah tradisional Jawa bukanlah berbentuk panggung. Sebagai fondosi (bebatur) dibuat dari tanah yang ditinggikan dan dipadatkan atau diperkeras, yang menurut istilah setempat disebut dibrug. Tiang rumah didirikan di atas ompak, yaitu alas tiang dari batu alam berbentuk persegi empat, bulat atau segi delapan. Pada mulanya rumah joglo hanya bertiang empat seperti yang ada di bagian tengah rumah joglo jaman sekarang (soko guru). Selanjutnya joglo diberi tambahan pada bagian samping dan bagian lain, sehingga tiangnya bertambah sesuai dengan kebutuhan.

Susunan Ruangan
Dari halaman depan, pertama-tama yang kita temui adalah ruangan lepas terbuka yang disebut pendopo. Ruang ini berfungsi sebagai tempat menerima tamu, pertemuan bila ada musyawarah serta kegiatan kesenian seperti menari, bermain sandiwara atau pementasan wayang. Pada bagian pinggir pendopo, yaitu bagian emperannya dahulu tempat anak-anak perempuan bermain dakon. Pada waktu ada upacara atau pagelaran kesenian, pendopo ini menjadi tempat pertunjukkan. Sementara para undangan duduk di bagian kanan dan kiri ruang pendopo. Ruang terdepan diperuntukkan bagi iringan gamelan atau musik pemilik rumah beserta keluarga duduk dalam ruangan pendopo menghadap keluar searah bangunan.

Selanjutnya masuk ke ruangan tengah yang disebut pringgitan, tempat untuk mementaskan wayang (pringgit). Kadang-kadang antara pendopo dan pringgitan dibuat terpisah oleh gang kecil yang disebut longkangan. Ruang tersebut digunakan untuk jalan kendaraan kereta atau mobil keluarga. Bila pendopo bersambung dengan pringgitan, maka untuk pemberhentian kendaraan dibuat di depan pendopo, yang disebut kuncung.

Dari ruang tengah kemudian menuju ruang belakang, yang disebut dalem atau omah jero. Ruangan ini berfungsi sebagai ruang keluarga atau tempat menerima tamu wanita. Di kala ada pementasan wayang kulit, dahulu wanita hanya diperbolehkan menyaksikan di balik kelir, di ruangan ini. Di dalem atau rumah jero, terdapat tiga buah kamar atau senthong yaitu senthong kiwo (kiri), senthong tengah dan senthong tengen (kanan).

Pada para petani, senthong kiwo berfungsi untuk menyimpan senjata atau barang-barang keramat. Senthong tengah untuk menyimpan benih atau bibit akar-akaran atau gabah. Sedangkan senthong tengen untuk ruang tidur. Kadang-kadang senthong tengah dipakai pula untuk berdoa dan pemujaan kepada Dewi Sri. Oleh karenanya disebut juga pasren atau petanen. Senthong tengah tersebut diberi batas kain yang disebut langse atau gedhek, berhias anyaman yang disebut patang aring.

Pada rumah joglo milik bangsawan, senthong tengah ini berisi bermacam-macam benda lambang (perlengkapan) yang mempunyai kesatuan arti yang sakral (suci). Setiap benda memiliki arti lambang kesuburan dan kebahagiaan rumah tangga. Sebelah kiri, kanan dan belakang senthong terdapat gandhok, yaitu bangunan kecil yang digunakan untuk tempat tinggal kerabat. Bila ada upacara atau kenduri, gandhok ini dipakai untuk tempat para wanita mengerjakan segala keperluan dan persiapan upacara terutama mengatur makanan yang sudah dimasak di dapur. Dapur (pawon) terletak di belakang dalem, yang selain untuk memasak, juga berfungsi sebagai tempat menyimpan perkakas dapur serta bahan makanan seperti kelapa, palawija, beras dan sebagainya. Antara gadhok kiri dan kanan dengan dalem, dibuat gerbang kecil yang disebut seketheng.

Ragam Hias
Fungsi hiasan pada suatu bangunan adalah untuk memberi keindahan, yang diharapkan dapat memberi ketentraman dan kesejukan bagi yang menempatinya. Pada orang Jawa di Yogyakarta, hiasan rumah tersebut banyak diilhami oleh flora, fauna, dan alam. Pada alas tiang yang disebut umpak, biasanya diberi hiasan terutama umpak pada soko guru. Hiasan tersebut berupa ukiran bermotif bunga mekar, yang disebut Padma. Padma adalah bunga teratai merah sebagai lambang kesucian, kokoh dan kuat yang tidak mudah tergoyahkan oleh segala macam bencana yang menimpanya.

Ragam hias lung-lungan merupakan ragam hias yang paling banyak dijumpai. Lung-lungan berarti batang tumbuh-tumbuhan melata yang masih muda. Hiasan ini biasanya diukirkan pada kayu, banyak mengambil gambar bunga teratai, bunga melati, daun markisa dan tanaman lain yang bersifat melata. Semua hiasan itu memberi arti ketentraman, di samping sifat wingit dan angker.

Ragam hias saton dan tlacapan merupakan dua kesatuan yang tidak terpisahkan, memberi arti persatuan dan kesatuan.

Ragam hias nanasan, mengambil contoh buah nanas yang penuh duri, melambangkan bahwa untuk mendapat sesuatu yang diinginkan, harus mampu mengatasi rintangan yang penuh duri.

Ragam hias yang banyak bernuansa fauna banyak mengambil gambar burung garuda, ayam jago, kala, dan ular. Burung garuda merupakan jenis burung yang paling besar yang mampu terbang tinggi di angkasa, melambangkan pemberantas kejahatan. Biasanya ragam hias garuda dipadukan dengan ragam hias ular, karena ular mempunyai unsur jahat.

Ragam hias jago yang mengambil gambar ayam jago, memiliki arti penghuni rumah mempunyai andalan pada berbagai bidang, baik anak laki-laki maupun perempuan, sebab andalan itu merupakan kebanggaan seluruh keluarga.

Ragam hias perwujudan alam berupa gunung, matahari, dan sebagainya.

Ragam hias gunungan berarti hiasan yang bentuknya mirip dengan gunung.

Gunungan merupakan lambang alam semesta dengan puncaknya yang melambangkan pula keagungan dan keesaan. Sedangkan kayon atau pohonnya melambangkan tempat berlindung dan ketentraman. Dengan demikian ragam hias tersebut memberi arti bahwa keluarga yang menempati rumah itu dapat berteduh dan mendapatkan ketentraman, keselamatan serta dilindungi Tuhan Yang Maha Kuasa.

Ragam hias praba berarti sinar, mengandung arti menyinari tiang-tiang yang terpancang di rumah tersebut, sehingga dapat menyinari rumah secara keseluruhan.

Ragam hias mega mendhung berarti awan putih dan awan hitam. Mega mendhung melambangkan dua sisi yang berbeda, seperti ada siang ada malam, laki-laki dan perempuan, baik dan buruk, tegak dan datar, hidup dan mati dan sebagainya. Dengan demikian ragam hias tersebut mengandung makna bahwasannya manusia dalam hidup di dunia ini harus selalu ingat bahwa di dunia ini ada dua sifat yang sangat berbeda, oleh karenanya setiap manusia harus mampu membedakan keduanya dan mana yang lebih bermanfaat dalam hidup sebagai pilihan.

geguritan {zumratun nikmah 9f}

PETENGING WENGI
sumribit angin ngelus langit sore
manuk sriti bali ing pucuking cemara
nganti tekaning wengi sing nyenyet
gawang-gawang katon pasuryanmu
gawe tambah kekesing angin sore
tumlawung rasa kang ngulandara
wengi bakal tumeka maneh
bareng karo wewayanganmu
kang bakal ngebaki impen petenging wengi
lumaku turut petenging lurung
bakal gawang-gawang campur mega-mega
apa kudu tak buwang bareng karo lumingsiring wengi ?

Rabu, 11 Januari 2012

wacana {sari aditya 9f}

KACILAKAN MONTOR MABUR ING MAGETAN
Durung suwe iki pancen wis tau dikabarake yen akeh montor mabur sing padha nemahi kacilakan ing mancanegara utawa ing Indonesia. Durung ana rong sasi kabar mau, lha kok kasusul maneh kedadeyan montor mabur tiba durung suwe iki, pase ing desa Geplak, Kecamatan Karas, Magetan, Jawa Timur rikala dina Rebo esuk kira-kira jam setengah pitu ing tanggal 20 Mei 2009, nalika bangsa Indonesia mengeti Hari Kebangkitan Nasional. Montor mabur kang tiba lan kobong mau duweke TNI AU jinis Hercules C-130 nomere A-1325. Miturut pawarta saka layang kabar lan tivi, montor mabur kasebut budhal saka pangkalan Lapangan Udara Halim Perdanakusuma Jakarta lan arep tumuju dhaerah Biak, Papua. Nanging durung nganti tekan papan kang tumuju, lan nalika arep mampir ing Lapangan Udara Iswahyudi Madiun montor mabur kasebut nemahi kacilakan.
Malah ing kedadeyan iki, luwih saka wong satus nemahi tiwas klebu warga desa sing omahe melu kenteban montor mabur kasebut. Saliyane iku, ana wong 15 kang uga melu nandhang tatu abot lan entheng. Dene omah-omah ing desa kasebut sing kenteban lan ndadekake remuk lan kobonge udakara patang omah. Ana sing ajur mumur lan ana sing payone remuk tanpa sisa. Kanthi anane kacilakan montor mabur duweke TNI AU kasebut mesthi wae ndadekake warga ing sacedhake pangkalan mau dadi padha jinja. Ing atase ora ngerti apa-apa, ngerti-ngerti ketiban sial.
Sing cetha kacilakan Hercules C-130 duweke TNI AU mau nambahi tansaya akeh dhaftar kacilakan montor mabur duweke TNI AU. Pancen akeh sing kandha yen sejatine montor mabur-montor mabur duweke negara mau akeh sing wis padha tuwa lan kudu diganti. Nanging gandheng kanthi alesan anggaran ora nyukupi, kepeksa montor mabur tuwa isih tetep digunakake kanggo ngangkut wong lan barang-barang liyane. Apa ya pancen kacilakan mau bener-bener amarga saka umure montor mabur sing wis tuwa utawa saka sebab liyane? Ditunggu wae asil saka katrangane pamarintah bab sebab-musababe kacilakan montor mabur kasebut.